Ingeklemd tussen de IJsselvallei aan de oostkant, het Veluwe massief aan de westzijde met aan de noordkant de Hanzestad Hattem en ten zuiden het dorp Heerde, ligt Wapenveld. Met haar circa 6.000 inwoners maakt het deel uit van de gemeente Heerde. De markante ligging op het laagste punt van de Oost-Veluwe, geeft het dorp een eigen karakter en lange historie. De hoger gelegen delen zijn al vele eeuwen bewoond. Volgens de onvermoeibare speurder naar de historie van de gemeente Heerde de heer D. Otten, komt Wapegelde voor op een lijst van inkomsten rond 1150. Het behoort dan toe aan het klooster te Werden in de buurt van het Duitse Essen. Dat klooster heeft dan verschillende bezittingen op de Veluwe waaronder dus in Wapegelde. De naam is ook terug te vinden als Wapenfelt, Wapenghelde en Wapenvelde. Anders dan de naam doet vermoeden heeft het dorp niets met wapens te maken. Wapenvelde komt van 'wapel', een aanduiding voor een laag en moerasachtig gebied. In het Duitse Holstein komt nu nog een plaats voor met de naam Wapelfeld.
Het laag gelegen deel heeft dus alles te maken met de IJsselvallei. Voor de beteugeling van de IJssel door dijken, had de rivier tot aan de hoger gelegen delen van het dorp vrij spel. Die hoger gelegen gronden worden dan ook het eerst bewoond. Verschillende straatnamen verwijzen nog naar die situatie zoals de Hogestraat en de Hullenweg (hullen = heuveltjes) of de Wangen (= glooiend land). De situatie aan de noordkant is helemaal bijzonder. De overgang van de IJsselvallei naar de Veluwe is daar landschappelijk uniek. Een stuifzandrug die begint in het Veluwe massief, loopt door tot in de uiterwaarden, door de gletsjers in de ijstijd achter gelaten keileem, vormt de Belt. De buurtschap Berghuizen en de naam Hulsbergen zijn onlosmakelijk met dit gebied verbonden.
Wapenveld wordt op 'de kaart gezet' door de bouw van het fraterhuis St. Hieronymus. In 1407 bouwen volgelingen van Geert Grote op een stuk land met de naam Ellenhoorn, hun fraterhuis. Zij gaan ook de strijd aan tegen de IJssel en bedijken uiteindelijk de rivier. Het moesland wordt ontwaterd door watergangen te graven en zo ontstaat het Wapenvelder Broek, het vruchtbare landbouwgebied. Aan de dijken worden later de imponerende boerenhoeven gebouwd. Aan de zuidkant van het dorp wordt al eeuwenlang de landbouw beoefend. Daar ontstaan de enkgronden, akkers waarop de mest vermengd met heideplaggen uit de potstal opgebracht wordt. Aan de westzijde van het dorp liggen de schrale zandgronden en de heidevelden en daar, in de Veldsiet, heerst de armoede. Een geit, wat kippen, een stuk roggeland moeten de vele monden voeden.
De kern van Wapenveld komt tot ontwikkeling rond de huidige Manenbergerbrug. Voor dat het Apeldoorns kanaal wordt gegraven (1824-1829) is het de Grift die het water van de Veluwse beken en sprengen afvoert naar de IJssel. De Griftdijk is de belangrijkste verbinding met Heerde en over de Manenbergerbrug gaat deze weg over in de Klapperdijk (Kleppersdijck in 1748) en vormt dan de verbinding met Hattem. Ook de Breeweg komt daar uit en dat is de verbinding met Veessen en Vorchten. Bij de Manenbergerbrug wordt in 1843 de eerste kerk gebouwd en daar zijn ook de neringdoenden en bijvoorbeeld het postkantoor te vinden. Pas na de Tweede Wereldoorlog breidt Wapenveld zich sterk uit in oostelijke richting. Dan gaat het ook snel: er worden honderden woningen gebouwd en het inwonertal loopt op naar circa 6.000. En in de eerste jaren van dit millennium krijgt Wapenveld een echt hart rond het W.H. van der Pollplein.
De ontwikkeling van Wapenveld komt pas goed op gang met de opkomst van de papierindustrie. Tot dan toe werd de productie van papier vooral gedaan door watermolens. Maar de vermogende Lubbertus van Gerrevink bouwde in 1838 bij de overlaat vanuit het Apeldoorns kanaal naar de Grift, een papierfabriek. Hij investeerde er 150.000 gulden, voor die tijd een astronomisch bedrag. Van Gerrevink kon op die locatie hij optimaal gebruik maken van waterkracht en van schoon water voor de productie. Van Gerrevink produceert er in bijvoorbeeld 1873 totaal 225.000 kilo papier, voornamelijk voor het drukken van kranten. Uiteindelijk gaat het bedrijf, als het is overgenomen door zijn zonen, in 1882 failliet. Het wordt gekocht door de uit Ootmarsum afkomstige H.G.D. Cramer die het bedrijf flink vergroot. Hoe belangrijk het bedrijf is, blijft uit cijfers van de gemeente Heerde uit 1926: de gemeente telt totaal 252 mannelijke arbeiders en bij de papierfabriek Cramer werken dan 194 mannen. Als in 1961 het 250-jarig bestaan wordt gevierd, in aanwezigheid van Prins Bernard en men ook het predikaat 'Koninklijk' krijgt, heeft het familiebedrijf Cramer meer dan 800 mensen in dienst. Na dit jubileum wordt het overgenomen door het Van Gelderconcern. Dan breken moeilijke tijden aan. Na het faillisement van Van Gelder volgt nog een doorstart onder de bezielende leiding van ir. Rob van der Zee. Daarna komt het in handen van Enso en later is het eigendom van Stora-Enso. De directie van deze papiergigant besluit dat er geen toekomst is voor het Wapenveldse bedrijf en op zaterdag 27 oktober 2007 om 13.00 uur wordt als laatste de PM8 stil gezet.
Maar er is meer werkgelegenheid. D.H. Koker bouwde in 1896 zijn fabriek voor zuigelingenmelk aan de Ellenhoorn, in 1899 gevolgd door de zuivelfabriek 'De IJssel' aan de Kloosterweg. Na de sluiting van de melkfabriek vestigd zich de firma Ten Doeschate in dit pand, nu eigendom van de Koninklijke Euroma. In 1919 vestigd zich de verffabriek Klinkert aan de Zevenakkersweg. Na overnames door J.L.H Smits & Co en Sikkens, komt dit bedrijf uiteindelijk in handen van het wereldconcern Akzo Nobel.